GENERADOREA

Elektrizitate eta  magnetismoa. Korronte elektriko batek eremu magnetiko bat sortzen du.

Oesterd, Henry eta Sturgen

Oesterd-ek korronte elektrikoel eremu magnetikoak sortzen dituztela egiaztatzea aurrerapauso nabarmena izan zen magnetismoaren ezagutzan.

Faraday-ek kontrako efektua behatu zuen: eroale bati iman bat hurbiluz gero, eroalean korronte elektrikoa sortzen da. Bi esperentzia hauek karga elektrikoek indar magnetikoak sortzen dituztelako gertatzen dira.





Esperientzia honen ondorioz baiezta dezakegu korronte elektriko batek eremu magnetikoak sortzen duela bere inguruan.

Oesterd-en esperientziaren aplikazio garrantzitsu bat elektroimanaren fabrikazioa da. Hauek burdinazko barra batean kiribilduriko espira paralelo multzo batez eraikitzen dira. Ferra itxura eman ohi zaie.


Henry-k matematika eta zeintzia irakaslea zen. Korronte elektrikoek sortzen duten magnetismoa aukeratu zuen espezialitate. 1825ean, burdin hari bat bildu zuen ferra bat bezala tolesturiko burdin barra baten inguruan. Burdin harian zehar korrontea igarotzean, burdinak imanarena egiten zuen. Sturgen-ek elektroimanan izena eman zion bere asmakuntzari.

Sturgen-ek asmatutako gailuak estaligabeko kobre-harizko kiribil batzuk zeuzkan, zirkuitu bakarra sahiestearren ferratik bereiz mantendu behar zirenak. Oso ahula zen. Ferraren gainean 400 bira kobre hariz egin zituen, elektroiman askoz ahaltsuagoa lortuz.

FADARAY-EN DESKUBRIMENDUA


Faraday-ek hau deskubritu zuen:

•  Zirkuitu itxi baten fluxu magnetikoa gertatzen den aldaketa da korronte induzitua.

• Korronte induzitua korronte elektrikoa dagoen bitartean irauten du.

Korronte induzitua fluxua aldatzen den arintasunarekiko eta induzituaren espira kopuruarekiko zuzenki proportzionala da.



ELEKTRIZITATEA NOLA SORTU AL DAITEKEEN


Orain azalduko dizuetena elektrizitatea nola sortu ahal daitekeen izango da.

Asteko, bobina bat behar dugu, kable bat plastifikaduta bobinan kiribilduta, bertan bera daguen kableari fluxu magnetikoa aldatu egin behar zaio, hau da, Iparra eta Hegoa aldatu. Bobinaren barrutik burdin zati bat sartu, Iparra eta Hegoa duen burdina bobinatik mugitu egin behar da atzera eta aurreraka Aurrera eta atzeraka egiten duenean fluxuak aldatu egingo dira.

Horain azalduko dizuetena, elektrizitate beste modu batera nola sortu ahal daitekeen izango da.              

Lehenengo turbina bat behar dugu eta turbinaren ondoan bi iman jarri. Imanak lurrean finkatuta daude eta turbinal kableak plastifikaturik dauka kiribilduta. Turbina mugitzean elektrizitate sortuko da, baina turbina gero eta askarrago juan eta turbinak gero eta kable gehiago kiribilduta eduki gero eta elektrizitate gehiago egongo da. Adibidez, bobina bateri kableak 100 buelta ematen badizkio eta beste bateri 200 azkenengo hau, elektrizitatea azkoz ere gehiago edukiko du.

ZENTRAL TERMIKOA ETA ENERGIA ZINETIKOA

Energia zinetikoa mugimendua sortzen duen elektrizitate dela ezan daiteke. Korronte hori energia zinetiko bihurtzen da eta alazen baten gorde egiten da.